در نشست نقد و بررسی کتاب «داستان بریده بریده» مطرح شد؛
این کتاب از نظر موضوع و جذابیت برای عموم، اثری باارزش است
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن عطاءالله، گفت: «داستان بریده بریده» از نظر موضوع و جذابیت برای عموم، اثری باارزش است. نویسنده با جسارت و شجاعت وارد این حوزه شده و با قلم محاوره‌ای به تألیف پرداخته است. همچنین این کتاب طرح جلد و عنوان زیبا و هنرمندانه‌ای دارد.
به گزارش روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست نقد و بررسی کتاب «داستان بریده بریده»، چهارشنبه (12 مردادماه 1401) در سلسله برنامه‌های «طعم کتاب» با همکاری خبرگزاری کتاب ایران و مجمع ناشران انقلاب اسلامی، با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی‌رضا نظری خرم؛ نویسنده اثر، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن عطاءالله؛ منتقد ادبی و زهره اهوارکی؛ ویراستار اثر در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
این اثر رمان نیست
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی‌رضا نظری خرم، نویسنده کتاب در ابتدای این نشست با اشاره به سابقه 15 ساله اشتغال به امور پژوهشی و آشنایی خود با منابع کهن، بیان کرد: یکی از انگیزه‌های اصلی من برای نگارش این کتاب، رساندن مطالب موجود در دانشنامه‌ها به‌دست مخاطبان عام بود. در نظر نداشتم کتاب تاریخ بنویسم، بلکه می‌خواستم کتابم جنبه داستانی نیز داشته باشد و با زبان گزارشی، داستان عاشورا را روایت کنم. از سوی دیگر به دنبال نوآوری بودم و نمی‌خواستم کار و شیوه دیگران را تکرار کنم و یک اثر صرف تاریخی بنویسم. این کتاب نخستین تجربه تألیفی من است که احساس می‌کنم در جذب مخاطب موفق بوده‌ام.
وی افزود: طلاب اصطلاحی دارند که منبر خوب را خواص می‌پسندند و عوام استفاده می‌کنند و امام حسین (ع) نیز متعلق به قشر خاصی نیست. بنابراین دغدغه اصلی من این بود که مطالب لابه‌لای دانشنامه‌ها را با زبانی ساده در اختیار مخاطبان عام قرار دهم. اعتقاد دارم این اثر رمان نیست، بلکه یک گویش از تاریخ و ناداستان است.
نظری خرم با اشاره به اینکه به اقتضای شغلش به منابعی دسترسی یافته که بسیاری از بزرگان اهل تاریخ و علم حدیث به دنبالش نبوده‌اند، گفت: در این مسیر کار من شبیه یک راننده تاکسی بوده که تمام کوچه پس‌کوچه‌های شهر را بهتر از رئیس اتحادیه تاکسی‌رانان می‌شناسد.
این نویسنده ادامه داد: در این کتاب تلاش شده از ادبیات و زبان هجو برای ابراز انزجار به دشمنان اهل‌بیت و بیان دوستی با اهل بیت(ع) استفاده شود و در مطالب تخیل راهی نیافته است. 237 یادداشت برای این اثر در مدت سه سال نوشته شد که در 95 درصد آنها به متن تاریخی متعهد بوده‌ام و تمام مطالب منبع دارند.
وی با تأکید بر اینکه مطالب «داستان بریده بریده» مانند قطعات جورچین کنار هم قرار گرفته‌اند، اظهار کرد: باید پذیرفت که قرار گرفتن 237 یادداشت در جای خود و مرتب کردن مطالبی که مربوط به بُعد مکانی و فاصله چهار هزار کیلومتری هستند، بسیار دشوار است. خوشبختانه در این اثر توانستم ضمن گزارش، با تحقیق و پژوهش چندین گره تاریخی را باز کنم. پایه کارم را الهام‌گرفتن از دانشنامه امام حسین (ع) قرار دادم. همچنین جز مواردی استثنایی، همه منابع قابل استناد و متعلق به پیش از قرن هشتم هستند.
بیان مطالب مستند مربوط به منابع تا قرن هشتم با اصطلاحات امروزی
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن عطاءالله؛ منتقد ادبی در بخش دیگری از این نشست، گفت: این کتاب از نظر موضوع و جذابیت برای عموم، اثری باارزش است. نویسنده با جسارت و شجاعت وارد این حوزه شده و با قلم محاوره‌ای به تألیف پرداخته است. همچنین این کتاب طرح جلد و عنوان زیبا و هنرمندانه‌ای دارد.
وی مستندبودن مطالب کتاب را مهمترین نقطه قوت آن دانست و افزود: این کتاب توانسته مطالب مستند مربوط به منابع تا قرن هشتم را با اصطلاحات امروزی بیان کند. با محدودیت‌هایی نیز مواجه بوده چراکه برخی مقاتل مانند مقتل حضرت رقیه و حضرت عباس (ع) در منابع نبوده‌اند، ولی ناچار به آنها نیز اشاره شده است. همچنین به شبهه‌های دینی در لابه‌لای مطالب خود پاسخ داده و به‌عنوان نمونه درباره علم امام حسین (ع) به شهادتشان، تحلیلی زیبا آورده یا درباره ابهام‌هایی که درباره ناتمام ماندن حج امام وارد شده، پاسخ‌های جامعی داده است.
این منتقد ادبی با تأکید بر امانت‌داری نویسنده در نقل مطالب منابع و نیز توانایی فوق‌العاده‌اش در شخصیت‌پردازی، بیان کرد: نویسنده گزارش‌های منابع کهن را بررسی و بهترین آنها را گزینش کرده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن عطاءالله درباره برخی از نقاط ضعف کتاب نیز گفت: حجم کتاب زیاد و 540 صفحه است. فهرست ندارد و نیز برخی از منابع ذکر نشده یا نام منابعی آمده که از آنها استفاده نکرده است. همچنین در مواردی از جمله دفن هانی و مسلم و خرید زمین کربلا توسط امام حسین (ع) از منابع پس از قرن هشتم استفاده کرده است. هر منبع کهن نمی تواند معتبر فرض شود و برخی از بریده‌ها قابل حذف بودند.
این کتاب مملو از تشبیه، مجاز، استعاره و تصویرگری زیباست
زهره اهوارکی، ویراستار کتاب نیز در این نشست با اشاره به اینکه ویرایش اثر پس از نگارش هر بریده انجام شده، بیان کرد: ابتدا این اثر را به ویراستار انتشارات سپردند که متأسفانه متوجه شدیم تغییراتی را در متن ایجاد کرده و وارد خیال‌پردازی‌هایی شده است. بنابراین دوباره به خوانش اثر پرداختیم و توانستیم به اثری با جذابیت بالای متن و نیز مستند برسیم.
وی افزود: نویسنده از منابع معتبری استفاده کرده که متعلق به قرن‌های نزدیک به واقعه عاشورا و معتبرتر هستند و نیز با تتبع زیاد در تاریخ، مطالب کمتر شنیده شده را آورده است. از لحاظ ادبی نیز بهترین سبک نگارش را به‌کار برده و از گفتار عامیانه و سبک محاوره‌نویسی و شکسته‌نویسی استفاده کرده است. همچنین این کتاب مملو از تشبیه، مجاز، استعاره و تصویرگری زیباست.
اهوارکی در ادامه با اشاره به استفاده نویسنده از دایره واژگانی وسیع، گفت: واژه‌های انتخابی با شخصیت داستان تناسب دارد و به‌عنوان نمونه برای بانوان از واژه گیس کشیدن و برای امام حسین (ع) از واژه نهیب به‌جای فریاد استفاده کرده است. از این کتاب اقشار مختلف ازجمله نوجوانان، نخبگان و متخصصان قرآن و حدیث استقبال کرده‌اند.
